چنانچه يك بازيكن ذخيره به صورت عمدي وارد زمين شود و به هر طريق از يك گل صد در صد حريف جلوگيري كند آن بازيكن اخراج مي شود و يك ضربه آزاد غير مستقيم عليه تيم بازيكن متخلف در نظرگرفته مي شود.
اگر در ضربات پنالتي تعداد بازيكنان يك تيم كمتر از پنج نفر باشد تعداد ضربات تغيير نخواهد كرد.
چنانچه در هر لحظه از بازي متوجه شديم يك تيم شش نفره بازي مي كند با رعايت اصل آوانتاژ بازي را متوقف و يك بازيكن را بدون اخطار به بيرون هدايت مي كنيم. ( در صورت عدم تشخيص بازيكن ششم )
چنانچه يك تيم شش نفره گل زد گل را مردود و يك بازيكن را بدون اخطار به بيرون هدايت مي كنيم ( در صورت عدم تشخيص بازيكن ششم ) و بازي را از محل توقف توپ با يك ضربه آزاد غير مستقيم عليه تيم شش نفره شروع مي كنيم .
چنانچه بازيكني غير از دروازه بان مصدوم شود و پزشكيار وارد زمين شود بازيكن مصدوم بايد از زمين خارج شود و يكي از دو حالت زير پيش مي آيد:
الف ) اگر خود بازيكن مصدوم قصد ادامه بازي را داشته باشد، بايد در جريان بازي وارد زمين شود.
ب ) اگر بازيكن جانشين بجاي وي وارد بازي شود، مي تواند قبل از شروع بازي و در توقف بازي وارد زمين شود.
چنانچه دروازه بان تيمي مصدوم شود مداواي وي محدوديت زماني دارد و چنانچه زمانگير باشد بايد تعويض انجام شود.
پوشيدن لباس آستين بلند براي يك تيم مشكلي ندارد، به شرطي كه تمام بازيكنان لباس هماهنگي داشته باشند، يعني همه ي بازيكنان تيم بايد با هم هماهنگ باشند.
پوشيدن زير پيراهني و زير شورتي به شرط همرنگ بودن با لباس اصلي مشكلي ندارد.
داوران در شروع بازي علاوه بر نظارت بر تجهيزات و وسايل بازيكنان بايد ناخن هاي بازيكنان را نيز چك نمايند.
داشتن بازوبند كاپيتاني جزو دستورالعمل هاي فيفا مي باشد و جزو قوانين نمي باشد و چنانچه از سوي تيمي نقض شود حتما بايد توسط داوران گزارش شود.
داوران نيز نمي توانند از وسايلي استفاده كنند كه چه براي خود و چه براي ديگران خطرآفرين باشد مانند ( ساعت فلزي ، حلقه ، انگشتر ، گردنبند و … )
لباس همرنگ دروازه بان ها نمي تواند دليل موجهي براي تعطيلي يك بازي باشد.
نقض در قانون چهار اخطار ندارد
داور يك مدير ارشد است. چون بايد در هر زمان و هر مكان مديريت خاص آن زمان و مكان را انجام دهد.
داوري: ديدن، تشخيص دادن، تصميم گرفتن
يك داور خوب بايد موارد زير را در نظر داشته باشد:
۱) درك موقعيت بازي
۲) نتيجه بازي
۳) اهميت بازي
۳) مكان بازي
۴) سطح بازي
داوران بايد بعد از سوت خطا ابتدا جهت و سپس نوع و محل خطا را مشخص كنند.
يك داور خوب نبايستي به دنبال خطا باشد. ( منتظر حادث شدن خطا نباشد )
يك داور نبايد از بين ديوار دفاعي عبور كند.
داور چه سوت بزند چه نزند تصميم گرفته است.
داور بايد در رعايت فاصله سخت گير و تا حد ممكن با قدم زدن محل استقرار ديوار دفاعي را مشخص نكند .
داور نبايد براي نوشتن شماره يك بازيكن دستور به برگشتن وي بدهد.
چنانچه قصد ندارد به بازيكني اخطار يا اخراج نشان دهد، بي جهت دست را به سمت جيب نبرد. چون اين عمل نشان دهنده ترس و دودلي مي باشد.
داور نبايد توپ را كنترل كند، بكارد و به دنبال توپ برود.
داور نبايد براي آوردن، كاشتن و ضربه زدن به بازيكنان دستور بدهد.
داور نبايد ديوار دفاعي را با دست هل بدهد و در پايان بازي به دنبال توپ برود.
داوران نبايد از علامت ها و حركات اضافه استفاده نمايند.
داور نبايد هيچ وقت در حال حركت علامت دهد.
داور دوم بايد هنگام دويدن نيم نگاهي هم به نيمكت ذخيره تيم ها داشته و تخلفات را زير نظر داشته باشد.
داوران در بين دو نيمه بازي بايد بدون بحث و گفتگو بنشينند و بايد انتقادپذير و حتما شنونده باشند.
مواردي كه يك داور موجب اتلاف وقت مي شود:
۱) طول دادن ثبت اخطار و اخراج
۲) عدم دادن آوانتاژ
۳) مداوا نمودن بازيكنان مصدوم در زمين بازي
۴) بيش از حد صحبت كردن با بازيكنان
۵) اصرار در زدن ضربه در محل دقيق
۶) اصرار در ايجاد ديوار دفاعي
داور خوب داوري است كه در جريان بازي اصلا ديده نشود.
ويژگي هاي يك داور خوب در مهار كردن و كنترل بازي:
دانش، تجربه، روانشناسي، آمادگي بدني
وضعيت هاي اصلي براي جايگيري و حركت در زمين :
۱) زمان و مكان صحيح
۲) پرهيز از محو شدن در بازي
۳) نگه داشتن توپ بين سرداور و داور
۴) اصلاح زاويه ديد
نكته مهم: زاويه ديد مناسب بهتر از فاصله كم است.
مكث معقول: يعني رعايت فاصله بين ديدن و تصميم گرفتن.
شمارش چهار ثانيه بايستي واضح و به صورت سمعي و بصري انجام پذيرد.
آوانتاژ: در فوتسال هنگامي از آوانتاژ استفاده مي شود كه اين تصميم داوران موقعيتي به مراتب بهتر و جديد، همراه با سلامتي بازي و بازيكنان براي تيمي كه به نفع آن آوانتاژ داده شده بوجود آيد .
نكاتي در مورد آوانتاژ:
۱) در هنگام آوانتاژ داور بايد از كلمه آوانتاژ استفاده نمايد، نه از كلماتي ديگر مانند بازي، ادامه و …
۲) آوانتاژ جزو اختيارات داور است، نه وظايف وي.
۳) پس از خطاي پنجم آوانتاژ زماني معني مي دهد كه احتمال به ثمر رسيدن گل بسيار زياد باشد در غير اينصورت گرفتن خطا بهتر است.
در خطاي گفتاري بازيكن حريف بايد حتما گول بخورد و توپ را از دست بدهد تا داور بتواند بازي را متوقف نمايد و بازيكن متخلف را با يك كارت زرد و تيم وي را با يك ضربه آزاد غير مستقيم جريمه نمايد.
تفاوت هاي سر داور با داور دوم:
۱) نوشتن گزارش داوري
۲) تعطيلي يا ادامه بازي
۳) شروع مجدد بازي
۴) تصميم نهايي در اختلاف نظرها
۵) اجراي ضربه پنالتي، ضربه پنالتي از نقطه دوم و ضربات پنالتي
وقت نگهدار:
داشتن كرنومتر حتي در صورت وجود اسكوربرد الزامي است.
داور سوم بايد در پايان نيمه اول، و بازي هايي كه نياز به وقت اضافه دارد در پايان نيمه دوم و پايان نيمه وقت اضافه اول، اسامي بازيكنان داخل زمين را يادداشت نمايد، زيرا اگر در بين نيمه بازيكني كه در بازي بوده، اخراج شد يا كارت زرد دوم را دريافت نمود تيم او بايد در شروع بازي در نيمه بعدي با تعداد كمتري بازيكن بازي را آغاز نمايد.
در صورتي كه اشتباه واضحي در اخطار دادن و يا اخراج بازيكني روي دهد و يا خشونتي خارج از ديد سرداور و داور دوم صورت پذيرد، داور سوم بايد موارد را به داوران گزارش دهد.
در صورت عدم حضور يكي از داوران، داور سوم بجاي داور دوم قرار مي گيرد.
داوران بايد شماره زننده گل و گيرنده اخطار و اخراج را به داور سوم اشاره نمايند.
داوران بايد پس از تايم اوت بازي را با سوت آغاز نمايند.
زمان استراحت بين دو نيمه حداكثر پانزده دقيقه مي باشد و نبايد از اين مقدار بيشتر شود.
در هنگام تايم اوت بهتر است داوران موارد زير را با يكديگر بررسي نمايند :
۱) خطاها ۲) كارت ها ۳) تعداد گل ها ۴) زمان باقيمانده
در تايم اوت بازيكنان مي توانند داخل زمين بمانند و يا زمين را ترك نمايند، ولي بازيكنان ذخيره بايد كاور داشته باشند و بيرون زمين بمانند.
تيم ها بايد از يك دقيقه تايم اوت بصورت كامل استفاده كرده و پس از اتمام تايم اوت بازيكنان مي توانند عمل تعويض را انجام دهند.
چنانچه مربي يك تيم امكان اعلام تايم اوت را نداشته باشد، هر يك از مسئولين تيم اجازه در خواست تايم اوت را دارند.
چنانچه در هل دادن و تنه زدن از نيروي زياد و افراطي استفاده شود خطا مي باشد، نه هل دادن و تنه زدن ضعيف كه كارايي ندارد.
كلمه تكل ( در لاتين ) به معناي درگير شدن مي باشد و اسلايدينگ ( در لاتين ) به معناي سر خوردن است.
اسلايدينگ تكل زماني اتفاق مي افتد كه بازيكن با سرخوردن توپ بازيكن مقابلش را بزند.
شرايط وقوع اسلايدينگ تكل:
۱) سرخوردن بايد به وقوع بپيوندد.
۲) سرخوردن با فاصله صورت بگيرد.
۳) با سر خوردن توپ بازيكن مقابلش را بزند .
تذكرات:
۱) هر سر خوردني اسلايدينگ تكل محسوب نمي شود.
۲) تكل مي تواند با يك و يا دو پا صورت بگيرد.
۳) بازيكن كه روي زمين افتاده، چون به ناچار در آن وضعيت قرار گرفته است، اگر توپي را بزند اسلايدينگ به حساب نمي آيد، چون سرخوردني وجود ندارد. ( به شرط اينكه مزاحمتي براي بازيكنان حريف ايجاد نكند )
وقتي دو خطاي همسان و همزمان توسط دو بازيكن از دو تيم صورت بگيرد، گرفتن خطا معني ندارد و بازي پس از توقف بايد با دراپ بال شروع شود.
اقدام به پشت پا زدن نيز خطا مي باشد، حتي اگر بازيكن حريف پاي خود را بلند كرده و از اين برخورد فرار كند.
در فوتسال براي هر شبيه سازي يا فريب داور حتي با برخورد بدني مي توان اخطار داد، زيرا خطاها ثبت مي شود.
ابزارهاي مختلف داور در برخورد با بازيكنان خاطي:
۱) نگاه كردن
۲) تذكر دادن بدون توقف بازي
۳) توقف و تذكر با رعايت فاصله
۴) نشان دادن كارت زرد
۵) نشان دادن كارت قرمز
نكته: درهمه موارد بايد درك متقابل وجود داشته باشد.
فقط به بازيكنان داخل زمين و بازيكنان جانشين مي توان كارت زرد يا قرمز نشان داد، و به مربيان و مسئولين تيم نمي توان كارت نشان داد و در صورت تخلف بايد آن ها را اخراج و برايشان گزارش نوشت.
كاپيتان تيم هيچگونه موقعيت خاص و يا امتيازي از نظر قوانين بازي ندارد، ولي مسئول رفتار تيمش مي باشد.
در خطاي شديد نبايد از آوانتاژ استفاده شود، مگر اينكه پس از آوانتاژ موقعيت آشكار گل پديد آيد.
برخورد زننده:
يك بازيكن زماني مرتكب برخورد زننده مي شود كه با استفاده از رفتار وحشيانه و حداكثر نيرو حمله ور شود. اين حمله ور شدن مي تواند عليه داور، بازيكنان خودي، بازيكنان حريف، تماشاگر، مسئولين و يا هر شخص ديگري باشد.
برخورد زننده مي تواند در زمين بازي يا خارج از محدوده زمين بازي رخ مي دهد، چه توپ در زمين باشد چه نباشد.
رهنمود: برخورد زننده، غالبا منجر به مقابله جمعي مي باشد.
در صورت بروز مقابله جمعي بدون دخالت مستقيم بازيكنان را كنترل كنيد. يعني آنها را با دست كنار بزنيد.
بازيكنان مسبب امر و كساني كه از دور براي شركت در مقابله مي دوند را شناسايي كنيد.
فرصت آشكار گل:
اگر داور در طي بدست آمدن فرصت مسلم گل از آوانتاژ استفاده نمايد و مستقيما گل بدست آيد با وجود اينكه حريف عمدا دست را به توپ زده يا خطا كرده نمي توان بازيكن را اخراج كرد ولي بايد به او اخطار نشان داد.
معيارهاي تصميم گيري براي جريمه كردن بازيكن زماني كه موقعيت آشكار گل بوجود مي آيد:
۱) جهت بازي
۲) محل انجام خطا از نظر فاصله
۳) نزديكي بازيكن به توپ
۴) احتمال كنترل توپ
۵) موقعيت و تعداد بازيكنان حريف
۶) كوشش بازيكن براي گل زدن
سوت هاي اجباري و اختياري:
سوت هاي اجباري:
۱) شروع بازي در نيمه اول و دوم بازي
۲) توقف بازي
۳) ضربات آزاد با ايجاد ديوار دفاعي
۴) ضربه و ضربات پنالتي
اختياري:
۱) ضربه كرنر
۲) ضربه دروازه
۳) ضربه اوت
۴) اجراي ضربات آزاد
در پايان هر نيمه اگر خطاي پنالتي يا خطاي ششمي اتفاق بيفتد بايد اجرا شود، ولي بازيكنان جانشين حق شركت در پنالتي را ندارد.
كليه ضربات پنالتي را نبايد به عقب پاس داد و اگر به عقب زده شود بايد ضربه پنالتي تكرار شود .
بازيكن جانشين قبل از ورود به زمين نمي تواند اوت بزند.
اگر توپ پس از ضربه يا لمس مستقيما به اوت برود، ضربه اوت به نفع تيم حريف اعلام مي شود. ( اوت به اوت ) زيرا خط نيز جزو زمين محسوب مي شود.
در اوت توپ پس از كوچكترين لمسي در بازي قرار مي گيرد.
برخورد توپ به سقف محل برگزاري مسابقه اوت محسوب مي شود.
در ضربات اوت شمارش چهار ثانيه زماني شروع مي شود كه تمام شرايط براي زدن اوت فراهم شود.
براي موارد زير نمي توان بازي را نگه داشت:
۱) بستن بند كفش بازيكنان
۲) تعويض زننده ضربات
۳) كاشتن دقيق توپ روي خط
۴) اعتراض به عدم رعايت فاصله
اگر هنگام شمارش چهار ثانيه بازيكن حريف فاصله را كم كند، شمارش را قطع مي كنيم و اقدام به رعايت فاصله مي كنيم، سپس شمارش را دوباره آغاز مي كنيم.
اوت دروازه روشي براي شروع مجدد بازي است.
از پرتاب اوت دروازه نمي توان مستقيما گلي به ثمر رساند.
اگر توپ كاملا از محوطه جريمه خارج نشود يا قبل از خروج از محوطه جريمه با بازيكن مدافع يا مهاجم برخورد كند، ضربه دروازه تكرار مي شود.
بازي كردن بيش از چهار ثانيه دروازه بان با توپ چه با پا چه با دست در نيمه خودي خطا مي باشد. ( خطاي نيمه )
در پاس به عقب ( خطاي نيمه ) تحت هر شرايطي اگر توپ با دروازه بان برخورد كند و توپ وارد دروازه شود گل قبول است . (اصل آوانتاژ)
ضربه كرنر خطاي مكاني ندارد، بلكه خطاي زماني دارد.
در ضربه كرنر عبور پا از خط طولي و عرضي زمين خطا محسوب نمي شود.
ضربات پنالتي
روشي است براي تعيين تيم برنده بعد از تساوي يك مسابقه، در زماني كه برنده بازي بايد مشخص شود.
كاپيتان برنده سكه تعيين مي كند كه ضربه شروع را مي زند يا مي گيرد.
هر دوازده نفر يك تيم مي توانند در ضربات پنالتي شركت كنند.
در ضربات پنالتي در صورت تكرار ضربه، زننده ضربه ثابت خواهد بود.
در ضربات پنالتي داور و داور سوم مسئول ثبت نتايج هستند.
براي هر ضربه مي توان دروازه بان را عوض نمود.
اگر در جريان ضربات پنالتي بازيكني اخراج شد، ديگر نيازي نيست كه از تيم مقابل يك نفر كم شود.
گزارش نويسي:
يك بازي خوب با يك گزارش خوب تكميل مي شود.
در گزارش نويسي ابتدا تيم ميزبان سپس تيم ميهمان نوشته مي شود. ولي در تورنومنت ها نام تيم ها به ترتيب حروف الفبا نوشته مي شود.
گزارش بايد بدون خط خوردگي و لاك گيري باشد.
اگر بازيكني در يك بازي دو كارت زرد گرفت، بايد علاوه بر ثبت كارت قرمز با توضيحات كامل، كارت زرد وي را نيز ثبت كرد.
گزارش نبايد بر اساس حدس، گمان، نسنجيده و اغراق آميز باشد.
نتيجه بازي بايد به حروف نوشته شود.
در يك گزارش تمام علائم از چپ به راست نوشته مي شود.
معمولا تا دو روز بعد از بازي ( ۴۸ ساعت ) مي توان گزارش را تحويل داد.
رفتار تيم معمولا يكي از موارد زير خواهد بود ( عالي ، خيلي خوب ، خوب ، متوسط ، ضعيف )
تيمي كه بيشتر از دو كارت زرد مي گيرد نبايد رفتارش خوب نوشته شود.
ليست اسامي بازيكنان را مي توان تا قبل از مسابقه تغيير داد.
اطلاعات بايد:
۱) خوش خط باشد
۲) واضح و رسا باشد
۳) كامل باشد
۴) بيان كننده تمام اتفاقات باشد. ( با قيد زمان و حالت مكان )
آوانتاژ قانون نيست ولي از قانون مهمتر است.
كليه بازيكنان ذخيره در طول بازي تحت اختيار داوران مي باشند و بدون اجازه حق ترك سالن را ندارند.
اگر بازي براي مدت زيادي متوقف شد، داوران بايد براي شروع مجدد بازي با دراپ بال، بازي را با سوت آغاز نمايند.
موارد تعطيلي بازي:
۱) قطع برق و عدم وصل مجدد
۲) پرتاب اشياء توسط تماشاگران به صورت شديد
۳) حضور تماشاچيان در زمين بازي
۴) حمله دسته جمعي بازيكنان به داور
۵) عوامل طبيعي
در منطقه فني فقط يك نفر حق راهنمايي و هدايت تيم را دارد و پس از راهنمايي بايد مجددا بنشيند.
اگر خطايي صورت گرفت بازي از محل وقوع خطا، ولي چنانچه تخلفي صورت گرفت بازي بايد از محل توقف توپ آغاز گردد.
با تشكر از جناب آقاي عليرضا رجبي ( داور بين المللي فوتسال ايران )