نوشيدني‌هاي ورزشي و انواع آن

حدود50 درصد وزن بدن آب است كه اين درصد در بدن ورزش كاران به دليل عضلاني بودن بيش‌تر است. آب به عنوان حامل بسياري از مواد مغذي، بستري جهت انجام فعاليت‌هاي بيولوژيك و عاملي براي تنظيم حرارت دروني در بدن نقش دارد. بر اين اساس و با توجه به ميزان بالاي سوخت و ساز بدن در ورزش كاران، اين افراد از گروه‌هاي در معرض خطر كمبود آب هستند و در چنين شرايطي تامين و تكميل ذخاير مايعات بدن از اهميتي خاص برخوردار است.

براساس توصيه‌ي كالج آمريكايي طب ورزشي،آب بدون هيچ‌گونه افزودني يا تركيب اضافي مي تواند مايعات از دست رفته در طي يك فعاليت ورزشي را كه براي مدت زماني كم‌تر از يك ساعت به طول مي‌انجامد، به خوبي جبران كند. البته برخي مطالعات نشان‌گر آن است كه مصرف مايعي كه حاوي تركيبات كربوهيدراتي و الكتروليت‌ها باشد، مي‌تواند در ورزش‌هاي قدرتي (كه در مدت زمان كوتاه انجام مي‌شوند) نيز موثرباشد.

عقيده‌ي عامه‌ي مردم و ورزش كاران بر اين است كه با مصرف آب، بلافاصله ذخاير مايعات فرد جايگزين مي‌شود، ليكن چنين چيزي در عمل صادق نيست، زيرا مايعات مصرفي نيز همانند غذا مي‌بايست مسير دستگاه گوارش را طي نموده و جذب شوند. بنابراين مدت زماني خاص جهت جذب مايع، ورود آن به خون و بازسازي ذخاير مايعات مورد نياز مي‌باشد. اين دوره‌ي زماني وابسته به سرعت جذب مايع مي‌باشد و سرعت جذب، خود وابسته به حجم، نوع و اسمولاليته‌ي مايع مصرفي است. هم‌چنين سرعت تخليه‌ي معده پس از نوشيدن مايعات، برميزان و سرعت جذب مايعات و مواد مغذي موجود در آن تأثير مي‌گذارد. از مهم‌ترين عوامل موثر بر سرعت تخليه‌ي معده، اسمولاليته و تونيسيته‌ي محلول مي‌باشد. چنين شرايطي موجب گرديده كه تحقيقات متعددي در طي سال‌هاي اخير به بررسي و تهيه‌ي محصولاتي، جهت تسهيل جايگزيني مايعات از دست رفته در طي ورزش بپردازند.

انواع نوشيدني‌هاي ورزشي موجود در بازار

1- محصولات پودري:

اين محصولات به صورت پودر تهيه گرديده و براي مصرف مي‌بايست پودر را در آب حل نموده و سپس مصرف نمود. مزيت اصلي اين قبيل محصولات ،سهولت حمل و نقل آن‌هاست، زيرا در محصولات آماده‌ي مصرف ،حجم زيادي از ظرف محصول را آب به خود اختصاص مي‌دهد و آن چه در مورد مصرف اين محصولات موجب نگراني است، عدم اطمينان از دسترسي به آب سالم و نحوه‌ي تهيه‌ي نوشيدني است.

بهترين و ايده‌آل‌ترين انواع نوشيدني‌هاي ورزشي، نوشيدني‌هاي ايزوتونيك مي‌باشند.

2- محصولات آماده‌ي مصرف:

اين نوشيدني‌ها در قوطي‌ها و ظروف مخصوص بسته‌بندي گرديده و براي مصرف آن‌ها كافي است، درب قوطي را باز نماييد. اين قبيل محصولات به دو گروه محصولات معمولي و محصولات ايزوتونيك قابل تقسيم مي‌باشند.

الف- نوشيدني‌هاي ورزشي معمولي: اين محصولات كه به تازگي در بازار كشور انواعي از آن‌ها تهيه و عرضه مي‌گردد، به دليل سهولت مصرف مطلوب است. ليكن، آن چه كه مي‌بايست مورد بررسي قرار گيرد، درصد مواد و تركيبات موجود در اين نوشيدني‌هاست، زيرا همان طور كه ذكر گرديد با كاهش يا افزايش هريك از تركيبات ممكن است ميزان و سرعت جذب مايع دچار نقص گردد و اين امر با افزايش درصد مواد كربوهيدراتي، املاح غيرضروري يا ويتامين‌ها به وجود خواهد آمد. مصرف چنين نوشيدني هايي، نه تنها براي عملكرد ورزشي يك ورزشكار مفيد نخواهد بود، بلكه موجب آسيب آن نيز خواهد شد.

ب- نوشيدني‌هاي ايزوتونيك: در تهيه‌ي اين نوع نوشيدني‌ها درصد مواد متشكله و تركيبات به گونه‌اي در نظر گرفته مي‌شود كه با ميزان اسمولاليته‌ي مايعات بدن برابر بوده و در نتيجه پس از مصرف ، آب و مواد مغذي موجود در آن‌ها به سهولت جذب بدن مي‌شوند. بنابراين در واقع اين نوع نوشيدني‌ها ، بهترين و ايده‌آل‌ترين انواع نوشيدني‌هاي ورزشي مي‌باشند. البته در حال حاضر اين محصولات در بازار كشورمان گستردگي زيادي ندارد و دسترسي به‌ آن‌ها چندان آسان نيست.